ՎԵՐՋԻՆ ԽՕՍՔ Գերագոյն հաճոյք է ինձ համար` վերյիշել — թող յիշեցնեմ եւ քեզ, ընթերցո՛ղ — մի այլաբանական եւ իմաստալի պատկեր. Կարլ Հաուպտմանի ծանօթ թատրերգութիւնից: Տարւայ այն եղանակն է, երբ բոլորը ձգտում են դէպ լեռները: Անսպասելիօրէն, «Հսկաների Լեռան» վրայ պայթում է փոթորիկը: Մարդիկ ապաստան են գտնում փրկարար տանը: Այնտեղ երգ, երաժշտութիւն, հանգիստ կայ: Դուրսը փոթորիկը կրկնապատկել […]
ԲԱԽՏՈՐՈՇ ՄՏԱՒՈՐԱԿԱՆՈՒԹԻՒՆ Երբեք տեսնւած չէ, որ ժողովուրդն աւելին չտար, քան կարող են պահանջել իր առաջնորդները: Ժողովուրդներն այն են, աւելի ճիշտը` դառնում են այն, ինչպիսին որ համարւում են իրենց մտաւորականութեան կողմից: Մի ժողովուրդ, որ իր ղեկավար տարրերի կողմից համարւում է «փափկամարմին» կենդանիների տեսակից, երբեք չի լինի յաղթական ու յարգւած: Տկար, քաղաքականապէս մուրացիկ եւ դիպւածով գոյութիւնը քարշ […]
ՄԻ ՆԱԽԱԳԻԾ Կամքեր ու հոգիներ թրծող աշխատանք է պէտք, որ պիտ ստեղծի վաղւայ համար ազգովին նախապատրաստւելու մեր հաւաքական ճիգը: Դժւար թե գտնւի դիտելու եւ տեսնելու ընդունակ մի հայ մարդ, որ չտեսնէր Հայաստան երկրի վրա կախւած մեծ եւ աղիտալի գալիքի ստւերը: Գիտենք, որ օրւայ Թուրքիոյ գոյութեան համար աւելի քան անհրաժեշտ է մեր ժողովրդի չգոյութիւնը: Գիտակցում ենք, […]
ԱՌԻՒԾԱԾԻՆ ՄԱՅՐԵՐ Մայրերի ափի մէջ պիտ փնտռել ազգերի ճակատագիրը: Տկարութեան եւ կեղծիքի դէմ սկսածդ պայքարի մէջ մենակ չես դու, հա՛յ երիտասարդ: Դու պիտ ունենաս քո մեծ ու վճռական զինակիցը — հայ մայրը: Ինչպիսի՜ աստւածային հաճոյք մարտնչողի համար` լսել խրախուսիչ ձայնը հայրենակրօն մօր: Ո՞վ չգիտի, թէ ազգային տագնապների օրերին, երբ հայրենասիրօրէն կը բաբախի տառապող կնոջ սիրտը` […]
ՉԱՐԱՐՒԵՍՏ ՏԱԿԱՆՔՆԵՐԸ Ազգերն ամէնից շատ տառապել են եւ կը տառապեն իրենց տականքների երեսից: Պատմութեան մէջ նախընթացը չունեցող մի ողբերգութիւն է խաղացւում Հայոց աշխարհում, մի արնոտ խաղ, որի գործող անձինք, որի դերակատարներն են բռնութիւնը, բռնութեան կենդանի գործիքները` հայ ժողովրդի տականքը, եւ բռնութեան զոհերը` ի՛նքը, հայ ժողովուրդը: Առաջին դերակատարին պէտք է յարատեւել իր ոճրառատ գոյութիւնը, եւ ահա՛ […]
ՀԱՅՐԵՆԻՔ ԵՒ ՀԱՅՐԵՆԱՍԻՐՈՒԹԻՒՆ Երբե՛ք եւ ոչ մի տեղ` առանց հոգեւոր Հայրենիքի: Քրքրի՛ ազգերի պատմութիւնը եւ երես առ երես պիտ հանդիպես հետեւեալ ճշմարտութեան. ժողովուրդները նախ եւ առաջ իրենց ամենաընտիր որդիների արիւնով կը սրբեն իրենց երկիրը եւ ապա այդ սրբացած հողի վրայ կը բարձրացնեն շէնքն իրենց անկախութեան: Այո՛, նախ հերոսների եւ նահատակների գերեզմանատուն, ապա` ազատ եւ երջանիկ […]
ԱՐԻԱԴԱՒԱՆ ԺՈՂՈՎՈՒՐԴ Արիութի՛ւն, մեզ պէտք է արիութիւն, այնպիսին, որը չափաւորելու կարիքն զգայինք: Արիութիւնն է ոստայնանկում ազգերի անկախութեան ու հզօրութեան դրօշը: Անարիութիւնը` պատանքն ազգերի: Այն օրից, ընթերցո՛ղ, երբ Հայը վախենալ սկսեց մահից, այն օրից օտարը թագաւորեց Հայաստանում: Ես տեսայ մեր վարած ճակատամարտներում, տեսայ ամենաընտիրը Հայու — մեռնելու մտքի հետ հաշտւած, ամէն գնով յաղթելու անտեղիտալի վճռականութեամբ դէպ […]
ԱՆԲԱՐՈՅԱՒԷՏ ԽՕՍՔԸ Մարդս իր խօսքի մէջ դրսեւորում է իր հոգու բովանդակութիւնը: Ոչինչ այնքան հեշտութեամբ չի մատնում մեր ապրումները, մտածումները, մեր նկարագիրը, որքան խօսքը: Դա միաժամանակ մեր բարոյական շունչն է: Մէկին մտերմօրէն ճանաչելու համար, հարկաւոր է լսել նրա խօսքը, անշուշտ երբ որ չի կեղծում: Մի ընտանիք, մի հասարակութիւն, մի ժողովուրդ ճանաչելու համար պէտք է լսել նրա […]
ՊԱՏՃԱՌ ԵՒ ՀԵՏԵՒԱՆՔ Ամրացի՛ր վսեմ մտածումների մէջ: Մի՛ լինիր ստւերը, արձագանքը, նմանութիւնը ուրիշների, որ հարկադրւած չլինես ծիծաղելիօրէն կրելու այլոց գաղափարներն ու տեսակէտները, ինչպէս կրում ես ուրիշի ձեռքով պատրաստւած զգեստներդ: Ամենաէականը` որպէսզի արթնանան հոգուդ հեքեաթական ոյժերը եւ ծառայեն քեզ: Այդ մասին խօսել եմ քեզ: Աւելացնեմ, թէ բաւական չէ դեռ սեփական խոկում ու խորհրդածութիւններ ունենալը: Պէտք է, […]
ԻՆՔՆԱՃԱՆԱՉՈՒԹԻՒՆ Սահման չի տրւած ինքնաճանաչ անհատի հոգեկան ոյժերին: Կ’ուզէի, որ դո՛ւ, հա՛յ երիտասարդ, որ դու իւրացնէիր ինքնաճանաչութիւնը` որպէս ոյժի, յաղթանակի եւ բարձր երջանկութեան ամենակարճ եւ ամենաստոյգ ճամբան: Ծանի՛ր զքեզ: Գիտցի՛ր — ասում է դելփեան այդ պատգամը, գիտցի՛ր, որ մարդս գաճաճ է իր ներքին հսկայի բաղդատմամբ: Ծանի՛ր զքեզ: Կ’ուզէի, որ իմաստասիրական այդ հրամայականը քանդակւած լինէր մեր […]
ՆԱԽ ՄԱՐԴ Կեանքի խորհուրդը կայանում է հոգեւոր եւ ոչ թէ նիւթական շինարարութեան մէջ: Չի կարելի միաժամանակ վատ մարդ, բայց եւ այնպէս լաւ Հայ լինել: Անկարելի է անհատի համար, առանց կեղծիքի, անձնական կեանքում նիւթակրօն, իսկ ազգային գործերում գաղափարապաշտ լինել: Նա, որ իրեն զգում է որպէս «ժամանակաւոր շունչ եւ կենդանութիւն առած մեքենայ»` չի կարող հասարակական ասպարէզում երեւան […]
ԿԵՂԾԻՔԸ ԶԻՆԱԹԱՓԱԾ ԺՈՂՈՎՈՒՐԴԸ Ժողովուրդներն աւելի ուժեղ են, քան ժամանակաւոր դժբախտութիւնը, կարիքը, բռնութիւնը: Քո սկսած պայքարի մէջ, ուղղւած` հայրերիդ դէմ, կը զարնւի կեղծիքը: Ճշմարտութիւնը կը տօնէ իր յաղթանակը` վերագրաւելով իր գահը մեր հասարակական եւ անհատական կեանքում: Նրա արեւը կը լուսաւորէ մեր հոգեւոր կեանքը, փրկելով մեզ մտաւոր կուրութիւնից: Կը բացւին աչքերը, եւ նրանք, որոնք բաց աչքերով կ’ապրէին […]