Խումբը Երկրի մէջ

ԽՈՒՄԲԻՆ ՀԱՄԱՐ ԿԱՐԳԱԴՐՈՒԹԻՒՆ

Խումբը Երկրի որոշւած վակրը հասնելուն պէս, իսկոյն տեղը գտնւած ընկերներու հետ պէտք է ժողով մը կազմել և կարգադրութիւններ ընել խումբը ապահով վիճակի մէջ դնելու համար։ Եթէ անմիջական գործնական  ձեռնարկներու հարկ չի կայ, պէտք է խումբը մասամբ ցրւել, որովհետև դժւար է հարիւր հոգի կերակրելն ու թագցնելը։ Տեղացի զինւորները կը ղրկւին իրենց գիւղերը, որ այնտեղ ապրին, իբրև տեղացի։ Անհրաժեշտ է , որ անոնք խիստ գաղտնապահ մնան և դառնան գաղտնի լրաբերներ․ եթէ իրենց գիւղերուն մէջ որևէ լուր իմանան՝ անմիջապէս պէտք է յայտնեն խմբապետին։ Գիւղերը ղրկւող զինւորներուն իրաւունք տալու է, որ իրենց գիւղի վստահելի երիտասարդներէն խումբեր կազմեն և պիստոնի հրացանով վարժեցնեն զանոնք՝ մինչև գործի ժամանակ կանչւելնին։ Այս զինւորները պէտք է զգուշանան մատնւելէ․ երբ տեսան որ կասկածները շատցեր են, անմիջապէս թողելու են իրենց գիւղը և գալու են խմբապետին քով․ բայց եթէ կասկածներ չի կան և գիւղէն հեռանալու պատճառ չունին, թո՛ղ մնան իրենց գիւղերը։

Խումբին մէկ  մասն ալ պէտք է ապահով միջոցներով ետ ղրկել -արտասահման։ Այն ընկերները, որոնք կ՛ուզեն վերադառնալ կամ գործը կը պահանջէ որ վերադառնան, պէտք է անտրտունջ լսեն Զինւորական Խորհրդի որոշումները։ Վերադարձողներուն պէտ է տալ ծախս, վէլէտ ․ եթէ 20 հոգի են՝ ուղեկից զինւորներուն յանձնել 5 հրացան, իսկ եթէ 30 հոգի են՝ 7 հրացան, և ապահով ճամբայ հանել ուր որ պէտք է։

ՄՆԱՑԱԾ ԽՈՒՄԲԻ ԳՈՐԾԸ

Խումբի մնացած մասը զանազան տեղեր պահեստներ կը շինէ՝ ռազմամթերքի համար, պահեստի պաշար կը պատրաստէ, գնդակ կը թափէ, պահեստի վառօդ և կապար (արճիճ) ձեռք կը բերէ, Երկրի մէջէն լաւ զէնքեր կը գտնէ և ժողովուրդը կը զինէ ինքնապաշտպանութեան համար — կարողութիւն ունեցողին սեփական միջոցներով գնել տալով միշտ — կը պատրաստէ այն երիտասարդները՝ որոնք կռւելու ւնդունակութիւն ունին, իսկ կարողութիւն չունեցողին զէնք կուտայ Կազմակերպութեան միջոցներէն՝ սակայն գործ սկսելու ժամանակ, ո՛չ թէ խաղաղ ատեն։

Խմբապետն ու տասնապետները պարտաւոր են կազմակերպւած գիւղերու երիտասարդներուն սովրեցնել — զէնք շարժել, քանդել, մաքրել և սարքել, ինչպէս նաև գաղտնապահութեան վարժեցնել զանոնք։

Խմբապետը լուրջ ձևով ուսումնասիրելու է իր ապագայ գործունէութեան վայրը, թէ՛ լեռները և թէ՛ դաշտերը, ինչպէս նաև շրջակայ քաղաքներն ու գիւղերը․ պէտք է կազմէ իր գործունէութեան ընդհանուր ծրագիրը․ պէտք է հաշւէ թէ՛ իր և թէ՛ ժողովուրդին ռազմական ոյժերը և չափէ իր պէտքերը՝ թէ ո՛րքան մարդ կամ ռազմամթերք հարկաւոր է իրեն և որքան ժողովուրդ կայ՝ կռւին մասնակցելու կարող։ Կառավարութեան մէջէն ձեռք կը բերէ լրտեսներ, բայց կասկածանքով և զգուշաւորութեամբ կը վերաբերւի և ըստ այնմ հաւատք կ՛ընծայէ անոնց։ Պէտք է հետամուտ ըլլալ նաև մաքրելու համար հայ մատնիչներն ու դաւաճանները։

ՎԱՐԺՈՒԹԻՒՆՆԵՐ

Խմբապետն ու տասնապետները՝ խաղաղ ժամանակ՝ միշտ զինւորներունմարմնամարզ ընելու տալու և զէնքի վարժեցնելու են։ Պէտք է սորւեցնեն  դիրք բռնելու ձևերը և դիրքէ դիրք փոխւելու կերպերը․ յաս փորձերը կարելի է ընել ոևէ սարի վրայ։ Նույնպէս անհրաժեշտ է սորւեցնել՝ թէ ինչպէս պէտք է դիրք բռնել դաշտի վրայ։ Վարժեցնել աչքով հեռաւորութիւն չափել․ օրինակ՝ հարցնել թէ այստեղէն մինչև այնինչ քարը անի՞ այլ է․ պատասխանը լսելէ յետոյ՝ քայլելով հաշւել հեռաւորութիւնը։

Փորձերու և կռւի ժամանակ ամէն զինւոր անպատճառ տեսնելու է թէ իր արձակած գնդակը ո՛ւր հասաւ, պակա՞ս տւաւ, աւելի՞ տւաւ, թէ կողքերն ինկաւ։ Այս բանին լաւ վարժւելու է։ Եթէ գնդակը չի կարողացաւ նպատակին զարնել իսկ, պէտք է անպատճառ աւելի տայ, որ թէ պակաս։ Երեք գնդակով կարելի է նպատակին զարնել․ մէկը աւելի կուտայ, միւսը պակաս, երրորդը՝ ուղիղ կը զարնէ։

ՊԱՇԱՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՈՒԹԻՒՆ

Ձմեռը բոլոր հրացաններու մանր մասերն ու կոթերը շինել պիտի տաս, խմբապե՛տ․ պատրաստէ նաև քանի մը կոթ աւելի։ Յանկարշ կը պատահի որ զինւորի մը հրացանի կոթը կը կոտրի, ու երբ պատրաստի ունենաս՝ — անմիջապէս կ՛անցնես։ Ունեցիր նաև չիվի, թէնէքէի կտորներ, սոսինձ (թութխալ), որոնք պէտք կուգան կոթերու համար։ Առ հասարակ քաղաքէն փոխադրելիք հարկաւոր ապրանքներդ ձմեռը փոխադրել տուր՝ գարնան համար․ ամառը շատ դժւար է, ճամբաները կը փակւին։ Ամառը ձեզ շատ կը հալածեն, ուստի գարնանը պատրաստել տուր՝ հալւա, շաքար, թէյ, չորթան, սեր, ժաժիկ, աղը դչրած պանիր։ Հալւայի ալիւրը, եթէ իւղին մէջ շատ խարկւած է, առնւազն երեք-չորս ամիս կը պահւի։ Այս բոլոր պաշարը զինւորներով փոխադրէ զանազան ամուր տեղեր, որ աղւէս, արջ կամ գայլ չը պատահին ու չուտեն։ Երբ խուզարկութիւններն սկսւին և հալածեն ձեզ, ուր որ երթաս՝ հաց կունենաս այն ատեն․ իսկ եթէ այս նախապատրաստութիւնները չի տեսնես՝ հացի համար ի հարկէ գիւղերը պիտի երթաս և լուրը տարածւելով՝ թշնամին շատ շուտով պիտի գտնէ ձեզ։

Զինւորներու ամենակարևոր պէտքերն են՝ ոտնամանը, գուլպան․ մէջքի գօտի, որոնցմէ միշտ պէտք է աւելորդ ունենայ, ինչպէս նաև ոտբնամաններուն կարկտան ձգելու համար կաշի առնելու և պահելու ես։ Չըլլայ որ ոտնամաններուն տակ երկաթէ չիվիներ զարնէք, որովհետև թէ ձայն կը հանեն և թէ հետք կը թողուն։

ՓԱՄՓՈՒՇՏ

Փամփուշտ լցնելու համար առանձին տեղ որոշելու է և գործի ատեն պահապան դնելու է, որ արգիլէ ուրիշ մարդու ձեր քով գալը։ Փամփուշտը լեցնելու ատեն վառօդը քիչ-քիչ բերէք քովերնիդ։ Ռուսական տուփերով վառօդը կը լեցնէ 75 բերդանի փամփուշտ։ Անգլիական վառօդը կը գտնւի Տիգրանակերտէն ցած գտնւած երկիրները։ Այնտեղէն վեր, դէպի հիւսիս, կը գտնւի ռուսական և տաճկական վառօդը։ Երկրին մէջ, Չախմախլիի համար վառօդ կը գտնւի որ ժողովուրդը ինքը կը պատրաստէ։

ՊԱՀԵՍՏՆԵՐ

Պահեստները շինելու է քարքարուտ տեղեր, որպէսզի երթալ-գալու ատեն ոտքերու հետք չերեւան։ Աւելորդ հրացաններն ու փամփուշտները պահելու համար կը շինես փայտէ սնտուկներ։ Հրացանները նախ լաւ մը կը մաքրես, սիւրմէները կը զատես հրացաններէն, կը պատրաստես հասարակ կտաւէ մուշամպաներ, լաւ մը կ՛իւղես, հրացանները կը փաթթես այդ մուշամպայով և կը դնես սնտուկներուն մէջ և չորս բոլորը գարիի թեփ լեցնելով՝ կը գոցես։ Սիւրմէներն ալ առանձին պահելու է՝ վերը յիշւած ձևով։ Իսկ փամփուշտները կը լեցնես գարիի թեփով նաւթի թէնէքէները, կը դնես փայտէ սնտուկներու մէջ ու այնպէս կը պահես։ Թէնէքէներու բերանը կաւով կամ խմորով գոցելու է, որ օդ չառնէ։ Միշտ մեծ թէնէքէներով փէթի կամ կազի իւղ ունենալու և առնւազն ամիսն անգամ մը մաքրելու է մահւած զէնքերը։ Վառօդ և պայթուցիկ նիւթերը առ հասարակ կրակէ հեռու պահել։

Ռազմամթերքը սարի պահեստները փոխադրելու ժամանակ՝ դուք շալկել տալու էք, որ ժողովուրդը չիմանայ։ Եթէ ժողովուրդէն ունիք երեք-չորս հատ խիստ հաւատարիմ և գաղտնապահ ընկերներ, թող անոնք ալ գիտնան պահեստի տեղը․ քու չի կրցած ժամանակդ՝ անոնք կերթան կը բերեն կամ միշտ կը հսկեն։